Zjawisko przemocy wśród seniorów

Badania pokazują, że co 6 senior w Polsce doznaje przemocy!

Nie bądźmy obojętni! Reagujmy na przemoc!

W tym artykule dowiesz się:

• czym jest przemoc i jakie są jej rodzaje (jak ją rozpoznać);

• jak reagować na przemoc (gdzie ją zgłosić);

• dlaczego tak ważne jest reagowanie na przemoc (dlaczego osoby doświadczające przemocy nie zgłaszają jej);

• czym jest Procedura Niebieskiej Karty.

Czym jest przemoc?

Przemoc to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie przeciw drugiej osobie, naruszające jej prawa i dobra osobiste (np. prawo nietykalności fizycznej, godności, czy szacunku) oraz powodujące cierpienie i szkody (narażenie zdrowia i życia).

Przemoc jest przestępstwem, za które zawsze odpowiada sprawca!

Jakie są rodzaje przemocy?

• przemoc fizyczna (np. bicie, szarpanie, kopanie, karmienie z użyciem siły, krępowanie, zamykanie w domu i uniemożliwianie kontaktów ze światem tłumaczone często chęcią zapewniania spokoju i bezpieczeństwa);

• przemoc psychiczna (np. krzyk, wyzwiska, groźby, wyśmiewanie np. z powodu choroby, czy niepełnosprawności, domaganie się posłuszeństwa, ograniczanie w swobodzie podejmowania decyzji, infantylizacja w sposobie zwracania się);

• przemoc ekonomiczna (np. odbieranie emerytury, domaganie się dokonania zmian w testamencie np. pod groźbą pozbawienia opieki, obciążanie kredytami, kradzieże);

• przemoc instytucjonalna (np. zachęcanie do zawierania niekorzystnych umów);

• przemoc seksualna (zmuszanie do jakiejkolwiek aktywności seksualnej wbrew woli);

• zaniedbanie (np. niewykupowanie leków, niedbanie o wizyty lekarskie, niedbanie o higienę, porzucenie [np. nieodwiedzanie w Domu Pomocy Społecznej]).

Badania pokazują, że seniorzy najczęściej doświadczają przemocy psychicznej i ekonomicznej. Najczęściej sprawcami przemocy są natomiast współmałżonkowie, dzieci i wnuki.

Jak reagować na przemoc?

Jeśli zauważysz któreś z wymienionych wyżej zjawisk zgłoś to do:

• policji (tel. 997);

• dzielnicowego Ośrodka Pomocy Społecznej;

• Ośrodka Interwencji Kryzysowej;

• Centrum Pomocy Rodzinie;

• Ośrodka Pomocy Dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem;

• organizacji pozarządowych zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy.

Pamiętaj: przemoc to Twoja sprawa. W Polsce istnieje prawny obowiązek zgłaszania przemocy!

Dlaczego tak ważne jest reagowanie na przemoc?

Ponieważ seniorzy często jej nie zgłaszają. Dzieje się tak z powodu ograniczeń fizycznych i poznawczych, ale również dlatego, że:

• nie chcą oskarżać swoich bliskich (mają poczucie winy, myślą „zasłużyłem sobie na to”);

• wstydzą się;

• boją się zemsty;

• są zależni od sprawcy;

• nie wierzą w możliwość uzyskania pomocy.

Co mogę zrobić jako senior doświadczający przemocy?

• Jeżeli jesteś seniorem i doświadczasz przemocy możesz zadzwonić np. do Telefonu Zaufania Dla Osób Starszych (22 635 09 54) lub Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „ Niebieska Linia” (22 668 70 00).

• Jeżeli masz taką możliwość, porozmawiaj z kimś zaufanym (przyjacielem, sąsiadem) lub lekarzem pierwszego kontaktu. Nie wstydź się! To bardzo trudny pierwszy krok do zmiany Twojej sytuacji!

Co to jest i na czym polega Procedura Niebieskiej Karty?

Procedurą Niebieskiej Karty w Polsce nazywa się system działań, który ma pomóc osobom doświadczającym przemocy w rodzinie.

Procedurę tę mogą rozpocząć pracownicy:

• policji;

• pomocy społecznej;

• służby zdrowia;

• oświaty;

• gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.

Co ważne, o rozpoczęcie Procedury Niebieskiej Karty nie musi zabiegać osoba doświadczająca przemocy (może być to osoba trzecia). Ponadto Procedura Niebieskiej Karty toczy się niezależnie od zgody/współpracy sprawcy.

A na czym ona polega?

Na stworzeniu i realizacji indywidualnego planu rozwiązania problemu przemocy w rodzinie, na który składają się:

• zgłoszenie przemocy (wypełnianie części A – przekazanie podstawowych informacji o rodzinie i aktach przemocy, o których stosowanie się ją podejrzewa);

• przekazanie osobie doświadczającej przemocy części B (informacji na temat przemocy i przysługujących jej praw);

• powołanie grupy roboczej (do 10 dni od momentu wszczęcia procedury), w skład której wchodzą przedstawiciele jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty, ochrony zdrowia, organizacji pozarządowych, kuratorzy sądowi;

• spotkanie grupy roboczej z osobą doświadczającą przemocy w celu diagnozy jej sytuacji i opracowania indywidualnego, kompleksowego planu pomocy;

• spotkanie grupy roboczej ze sprawcą przemocy w celu diagnozy jego sytuacji i opracowania planu pomocy;

• realizacja ustalonego planu działania.

Uwaga! Rozpoczęcie Procedury Niebieskiej Karty nie jest równoznaczne ze złożeniem zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa do prokuratury!

Przemoc to nasza wspólna sprawa. Nie pozostawajmy na nią obojętni!